Gezond is koosjer
Gezondheid is vandaag meer dan ooit een van de onderwerpen die enorm in de belangstelling staan! Je kunt nauwelijks over straat gaan, door een winkel slenteren of op internet snuffelen zonder een opmerkelijk aantal advertenties en slimmigheidjes te zien die over gezondheid gaan. Gezondheidsrages lijken vandaag aan de dag populair, maar in werkelijkheid is de interesse voor gezondheid even oud als het bestaan van ziekte.
Geschreven documenten vertellen ons over hoe men zich in de oudheid in verschillende culturen bekommerde om voeding en volksgezondheid. In de Hebreeuwse Bijbel kunnen we ontdekken dat daarin grote nadruk wordt gelegd op indelingen van voedsel, beperkende bepalingen en hygiëne. Deze bijbelse nadruk wordt nauw verbonden met godsdienstige onderwijzingen en rituelen en wil niet zeggen dat het op zich om gezondheidsinstructies gaat, maar als we hiernaar kijken vanuit hedendaags oogpunt, dan kan het nut van dergelijke opdrachten ons nauwelijks ontgaan. Het gaat hierbij om onderwijzingen die ons nog steeds ‘koosjer’ maken.
InDevarim (Deuteronomium) vinden we een belofte voor degenen die zich aan de Thora met betrekking tot een gezonde levenswijze houden, een belofte waar men vaak aanspraak op gemaakt heeft: “De HEER zal alle ziekte van u weren en geen van de verschrikkelijke kwalen van Egypte, die u hebt leren kennen, zal Hij u opleggen, maar Hij zal ze geven aan allen die u haten” (7:15).
Beloofde zegen is niet zomaar een onzichtbare kracht die mensen krijgen als zij zich aan de Thora houden. HaSjeem staat niet simpelweg boven ons met een magische toverstaf. Deze zegen is de vrucht van een gezonde, geestelijk verrijkende, morele relatie – het persoonlijk kennen en ervaren van de wil van de G-d van Abraham, Isaak en Jakob. We moeten een beetje dieper graven, willen we enkele van de meer praktische onderwijzingen van de Heilige om zegen te kunnen ondervinden beter begrijpen.
Koosjer in de Hebreeuwse Bijbel
De Hebreeuwse Bijbel scheidt voor ons het reine van het onreine. Willen we begrijpen wat gezond zijn in de Thora betekent wanneer we kaf-sjien-reesj (kasjeer)omschrijven, dan helpen de termen rein en onrein ons te verstaan wat G-d aan onze voorouders uit de oudheid, die mensen van het Verbond waren, overbracht. De woorden reinen onreinzijn standaardtermen uit de Thora, die we vanzelfsprekend in verband brengen met verschillende soorten vlees die de Thora op grond van Wajikra/Leviticus 11 beschouwt als aanvaardbaar of onaanvaardbaar om te eten. De inhoud van deze begrippen heeft op meer betrekking dan op voedsel alleen en verheldert hoe bepaalde menselijke activiteiten iemand lichamelijk of geestelijk bevuilen of verontreinigen, of ervoor zorgen dat iemand geheel in beslag genomen wordt door een of andere vorm van immoreel of destructief gedrag. Koosjer zijn heeft betrekking op iemands gedrag, opvattingen en daden. Er wordt aangenomen dat al naar gelang mensen overeenkomstig de Thora dingen in hun voedsel van elkaar scheiden, zij getraind worden en de discipline krijgen om op dezelfde manier te leren hoe ze er een gedisciplineerde en gezonde levensstijl op na kunnen houden. Deze basis van koosjer zijn vormt een gedisciplineerde, uitgebalanceerde en zelfbewuste levensstijl.
De grondwortel die de gedachte van reinheid overbrengt is taheer (Wajikra/ Leviticus 15:13; 22:4), en dit woord in de Thora gaat over de reiniging van een persoon op drie hoofdmanieren: ten eerste, lichamelijk (Ezechiël 39:12; Job 37:21; 2 Kronieken 29:15, 16, 18); ten tweede, ceremonieel (Wajikra/ Leviticus 16:19; Nehemia 12:30; Ezechiël 43:26); en ten derde, moreel (Wajikra/ Leviticus 16:30; Psalm 51:2). Dit geeft aan dat dit woord mensen beschrijft die op alle niveaus van hun leven in harmonie met G-d zijn – in geestelijk, lichamelijk, psychisch en emotioneel opzicht.
Wanneer we de Thora nauwkeuriger onderzoeken, komt daardoor een les over de relatie tussen gezondheid en de Bijbelse beschrijving van koosjeraan het licht die dieper gaat. Wanneer we de Thora bekijken en de basiswoorden die een rol spelen bij de vorming van een woord, moeten we onthouden dat Hebreeuwse woorden aanpassingen zijn die gebaseerd zijn op een groep medeklinkers die samen de wortel van het woord vormen. De Hebreeuwse wortel kaf-sjien-reesj ligt bijvoorbeeld ten grondslag aan de woorden koosjeren kasjroet. De wortel betekent letterlijk geschikt, gepast of waardig. Zoals het geval is met alle Hebreeuwse woordstudies, nodigt dit uit tot verdere overdenking, wanneer je alle koosjere dingen beschouwt als alle dingen die geschikt, gepast en waardig zijn.
Vandaag de dag denken we bij koosjer aan een begrip dat aangeeft dat bepaald voedsel of bepaalde andere dingen geschikt zijn om door joden te worden geconsumeerd, of dat zij er iets mee mogen doen. Wij zoeken op ons voedsel dat we op de markt en bij de slager aantreffen, naar de aanduiding dat het koosjer is. We zorgen er ook voor dat onze religieuze voorwerpen, zoals tsietsiet,tallietoot, tefielienen mezuzoot, eveneens allemaal koosjer zijn, en erkennen daarmee nogmaals dat onze mitswootwettig zijn.Maar de traditie van ‘koosjer’ blijkt een veel grotere diepgang te hebben dan dit, wanneer we in historische wortels graven.
Laten we het woord koosjer in de Thora eens bekijken. Het is verrassend dat het helemaal niet voorkomt in de context van voedsel, zoals je wel zou verwachten. Feitelijk is het zo dat het woord koosjer zelfs in de Thora helemaal niet voorkomt – niet één keer in alle boeken van Mozes! In werkelijkheid komt een woord met de kaf-sjien-reesj-wortel slechts drie keer in latere bijbelteksten voor; maar hierbij wordt niet verwezen naar het voedsel dat iemand eet. We komen een dergelijk woord tegen in het boek Kohèlèt/ Prediker, waar de wortel van het woord ‘slagen’ betekent. We treffen zoiets ook aan in het boek Ester, waar het betreffende woord ‘geschikt’ betekent. Het boek Esther heeft de betekenis die het dichtst bij huidige omschrijvingen van koosjer zit, wanneer daarin beschreven wordt hoe koning Ahasveros Ester beoordeelt, namelijk dat zij koosjeroftewel ‘juist’ is. Onder andere hierom verkiest hij uiteindelijk haar als zijn koningin. Daarom is ‘juist’ een volgend woord dat toegevoegd dient te worden aan deze groeiende indeling van alle dingen die koosjer zijn. Dit woord zou moeten worden toegevoegd aan de woorden ‘geschikt’, ‘gepast’ en ‘waardig’ – en zeker de benaming ‘heilzaam’, die wij ook steeds gebruiken.
Gezondheid en welzijn
Willen mensen een goede gezondheid hebben, dan moeten hun geestelijke, psychische, emotionele en lichamelijke kanten in evenwicht en gezond zijn. We zien vandaag in dat een dieet, oefeningen en doelbewuste ontspanning krachtige middelen zijn om welzijn te bereiken en te behouden. Wanneer al deze kanten van iemands persoon in goede staat verkeren, dan zijn herstelvermogen, helderheid van denken en lichaamskracht op hun hoogste niveau. Wanneer iemand koosjer is, dan bevordert een maatstaf van voorschriften een gezonde manier van leven. Tegenwoordig blijkt uit bepaalde studies dat varkensvlees en schaaldieren gezondheidsproblemen teweeg kunnen brengen. Door dergelijke dingen niet te eten, hebben we al een voorsprong, maar koosjer zijn is meer dan alleen het naleven van kasjroet-regels; het omvat het volledige bestaan van de jood die de Thora naleeft. Het is bijvoorbeeld zo dat wanneer je eenmaal per week een rustdag houdt, je daarvan opknapt. Een ander vergeven en het doen van tesjoevaah (= je bekeren) zijn bijzonder heilzaam, niet alleen voor je geestelijke leven, maar ook voor emotionele gezondheid samen met psychisch en zelfs lichamelijk profijt! Koosjer zijn is daadwerkelijk het eropna houden van een juiste manier van leven – een levenswijze die gedisciplineerd, evenwichtig en zelfbewust is.
Hoewel de joodse gemeenschap zich strikt aan de gouden waarheden van de Thora houdt, staan zij niet alleen in hun geloofsopvattingen over veel van de wetten die over het begrip koosjer gaan. Ook andere groepen mensen, inclusief de zevende-dagsadventisten, erkennen dat de joodse Thora en het onderscheid tussen het reine en het onreine voedsel waardevol is. Zij zijn van mening dat deze wetten, samen met andere heilzame joodse tradities die betrekking hebben op hoe je leeft – zoals een wekelijkse sabbat en tesjoevaah -, een belangrijk onderdeel uitmaken van een heilzame manier van leven. Wetenschappelijke studies die over zevende-dagsadventisten gaan hebben bewezen dat wanneer iemand een levensstijl gehad heeft met een wekelijkse sabbatsrust en zich aan een dieet zonder treif [1]gehouden heeft, deze dingen bijgedragen hebben aan een langere levensduur.[2]Dus wanneer wij er voor onszelf voor zorgen dat koosjerin een joodse context van heiligheid blijft staan, dan kunnen we er allemaal volkomen zeker van zijn dat ook wij ons leven gezonder maken naargelang we de Thora omarmen op het gebied van de vele hierin voorkomende kanten van heilzaam leven.
Heb jij ooit bepaalde aspecten van echt koosjerleven veronachtzaamd? Wil je ideeën opdoen over echt gezond, gelukkig en heilig leven en daarbij hulp krijgen, ga dan naar www.visithealthlibrary.lomalindahealth.org. Je kunt ook contact met ons opnemen via www.JewishAdventist.org.
Thora-woorden zijn geweldig, want zij geven leven aan degenen die zich er in deze wereld en in de volgende wereld aan houden, zoals geschreven staat: “Ze zijn het leven voor wie ze aanvaarden, sterken heel het lichaam als een medicijn” (Spreuken 4:22); en verder: “Het zal een medicijn zijn voor je vlees en verfrissing voor je beenderen” (Spreuken 3:8).
- Pirkeej Avoot 6:7.
[1]Jiddisch woord voor elke soort voedsel dat niet koosjer is.
[2]Deze studies omvatten ook middelmatige lichamelijke oefening in samenhang met een hoofdzakelijk vegetarisch dieet.